Zomerbijeenkomst Inspectieraad

Op de zomerbijeenkomst van de Inspectie raad (19 september 2023) stond het NWA-programma Vernieuwing van Toezicht centraal in het inhoudelijke deel van de Inspectieraadvergadering. Ieder onderzoek presenteerde kort de tussenstand (en vooral voorlopige resultaten van het onderzoek) en een van de IG’s gaf een korte reactie op de presentatie.

Namens het Toezicht met Gezag project gaf Erik Hans Klijn een korte presentatie. Hij gaf een overzicht van de onderzoeksactiviteiten die momenteel lopen en presenteerde tussenresultaten. Mattheus Wassenaar (IG ILT) gaf een korte reactie.

Reputatie: vier manieren waarop het tot stand kan komen

Belangrijkste tussenresultaten die werden gepresenteerd waren de uitkomsten van het q-sort onderzoek naar reputatie. In dit onderzoek krijgen respondenten stellingen voorgelegd die ze moeten rangschikken. In de stellingen waren vier verschillende perspectieven op reputatie te herkennen:

• Reputatie wordt gevormd door de prestaties van inspecties en hoe ze die communiceren
• Reputatie wordt gevormd door anderen (vooral media, maar ook bijv. rechters etc.) en hoe zij berichten over inspecties
• Reputatie wordt gevormd door de directe interactie met onder toezicht-staanden en burgers
• Reputatie wordt gevormd door de institutionele (lees wettelijke) positie van inspecties (hun opgedragen taak, mate van onafhankelijkheid etc.)

De (24) stellingen zijn in het eerste deel van het onderzoek voorgelegd aan medewerkers van inspecties. Dit onderzoek werd eind 2022 afgerond (en analyse is nu klaar). In 2023 zijn we begonnen met een vergelijkbaar onderzoek bij onder toezichtstaanden (dit loopt nog door tot uiterlijk eind oktober 2023).

Wat vinden medewerkers inspecties en onder toezichtstaanden

Tijdens de bijenkomst werd kort aandacht besteed aan welke stellingen het hoogst gerangschikt werden door medewerkers van inspecties. Er werd ook kort ingegaan (omdat dit onderzoek nog loopt) welke stellingen het meest werden geprioriteerd door onder toezichtstaanden en wat de verschillen waren tussen inspectie medewerkers en onder toezichtstaanden.

Opvallend is dat er wel flinke verschillen waren tussen beide groepen. Medewerkers van inspecties benadrukken vooral stellingen die gaan over (het presenteren van) prestaties, media aandacht en directe contacten met onder toezich-staanden (en burgers). Stellingen over onafhankelijkheid van de taak etc. worden veel minder vaak hoog gezet.

Maar voorlopige analyse laat zien dat onder toezichtstaanden media aandacht veel minder belangrijk vinden voor het vormen van reputatie. Zij prioriteren veel meer stellingen over direct contact en dat de inspectie haar taak goed doet.

Dus even sterk uitgedrukt: waar de medewerkers van inspecties aangeven dat reputatie in belangrijke mate gevormd wordt door media en hun communicatie met media, zien we bij onder toezichtstaanden een wat ‘ klassieker’ beeld van hoe reputatie wordt verkregen waarin, naast prestaties en contact, het oude beeld van onafhankelijke deskundigheid en procedureel correct werkende instanties naar boven komt.

(Foto: @iStock / Moyo Studio)